KRYPTOWALUTY JAK ZACZĄĆ?
ROZDZIAŁ I:
CZYM SĄ KRYPTOWALUTY?
NA POCZĄTKU BYŁ BITCOIN
Na początku powstał Bitcoin, którego stworzył Satoshi Nakamoto. Jego celem było stworzenie cyfrowego pieniądza (Peer-to-Peer Electronic Cash System), w którym sieć nie będzie miała jednostki centralnej, ani zarządcy w postaci banku centralnego. Sieć w zamyśle miała zapewniać każdemu jej użytkownikowi stanie się swoim własnym bankiem. Ze względu na brak centralnego “organu” zarządzającego nikt nie może zabronić użytkownikowi przelania swoich środków innemu użytkownikowi.
Czym jednak jest Bitcoin? Przede wszystkim jest kryptowalutą! Ojcem, królem, pierwszym, a dla niektórych jedynym słusznym. Ale jeżeli spojrzymy na nazwę to czym innym jest Bitcoin, a czym innym bitcoin. Tutaj możemy dostać lekkiego zawrotu głowy, gdyż wszystko zależy od tego czy piszemy to słowo dużą, czy mała literą. Bitcoin jest siecią, która działa w oparciu o technologię blockchain, która pozwala na przesyłanie środków pomiędzy użytkownikami, a także przechowuje cała historię transkacji, od samego początku istnienia sieci.
Natomiast bitcoin, którego skrótem jest BTC (chociaż możemy czasami spotkać skrót XBT w przypadku kontraktów terminowych) jest walutą i jednostką rozliczeniową sieci Bitcoin. Jest on jednorodny to znaczy, że każdy BTC jest równy każdemu innemu BTC. Dodatkowo ilość bitcoinów ograniczona jest do 21 milionów i nigdy nie będzie ich więcej. Jest także podzielny do 8 miejsc po przecinku. Tak jak 1 PLN to 100 groszy, tak 1 BTC to 100 milionów satoshi. Dlatego właśnie możemy przelać komuś 0,00000001 BTC i będzie to właśnie jeden satoshi (chociaż jest to ekonomicznie nieopłacalne).
EKONOMIA BITCOINA
Sieć Bitcoin nie jest darmowa dla użytkownika końcowego, musimy ponosić opłaty transakcyjne aby móc przesyłać środki innym osobom. Opłaty te trafiają do górników, którzy dbają o poprawność działania sieci wydobywając kolejne bloki zawierające transakcje. Należy jednak pamiętać, iż górnik Bitcoin nie ma nic wspólnego z górnictwem w tradycyjnym znaczeniu tego słowa. Górnikiem Bitcoin może być każdy, kto zakupi specjalistyczny sprzęt dedykowany wykonywaniu specjalnych obliczeń matematycznych, zwany koparką. W przeszłości, gdy sieć Bitcoin dopiero ruszała, koparkami były zwykłe komputery PC, w tym laptopy. Dopiero później przerzucono się na karty graficzne (GPU), a ostatecznie na urządzenia zbudowanie z dedykowanych podzespołów.
Aby sieć Bitcoin działała potrzebni są górnicy, którzy “kopią” nowe bloki i zbierają w nich transakcje. Kopanie wymaga energii elektrycznej, a więc opłaty transakcyjne są konieczne. Ale nie jest to jedyny źródło finansowania górników. Z każdym wydobytym blokiem górnik otrzymuje nagrodę. Na początku było to 50 BTC za każdy blok, a teraz nagroda spadła do 6,25 BTC. Dlaczego spadła? Sieć Bitcoin posiada mechanizm zwany bitcoin halving. Co 210000 bloków (średnio co 4 lata) nagroda za blok zmniejszana jest o połowę, co redukuje podaż nowych BTC. Docelowo górnicy mają utrzymywać się z tylko z opłat transakcyjnych i nagród za blok nie będzie w ogóle (ale nastąpi to dopiero w XXII wieku).
BLOCKCHAIN? A CO TO TAKIEGO?
Wszystko co stworzył człowiek działa w oparciu o jakąś technologię, tak samo jest z bitcoinem. Działa on w oparciu o technologię blockchain. Czym jest jest blockchain? Jest to po prostu łańcuch bloków. Łańcuch? Oczywiście nie ma tam żadnego fizycznego powiązania, gdyż bitcoin jest niematerialny. Łańcuch polega na tym, iż każdy blok zawiera odnośnik do bloku poprzedniego, a dokładniej do jego hash. Hash jest funkcją skrótu, która tworzy unikalny identyfikator, którego nie da się podrobić. Dzięki temu w łatwy sposób możemy zweryfikować poprawność całego łańcucha. Innymi słowy nikt nie jest w stanie podrobić historii.
Bloki zawierają transakcje, czyli po prostu informację o tym, kto wysłał komu pieniądze. Kto, komu, ile. Proste nie? Jest jednak jeden blok, który nie zawiera odnośnika do bloku poprzedniego. Jest nim oczywiście pierwszy blok, który powstał w sieci Bitcoin, nazwany Genesis Block. Wykopał go oczywiście twórca bitcoina, Satoshi Nakamoto. Stworzył on sieć w taki sposób, iż bloki pojawiają się średnio co dziesięć minut. W innych sieciach czas ten może się znacząco różnić (12 sekund w sieci Ethereum).
A KRYPTOWALUTY I TOKENY?
Jak już wspomnieliśmy na początku bitcoin jest kryptowalutą. Bitcoin był pierwszy i jest ojcem kryptowalut. Wszystko zaczął Satoshi Nakamoto, a później pojawili się jego naśladowcy. W 2023 roku nikt tak na prawdę nie wie ile jest kryptowalut na rynku. Ich liczba przekracza 100000. Wiadomo jednak, że większość z nich jest zupełnie niepotrzebna, a duża część z nich jest po prostu oszustwem.
W tym miejscu warto wspomnieć także o tokenach, o których mogliście wielokrotnie słyszeć. Token jest kryptowalutą, która nie posiada własnej sieci blockchain (lub innej, gdyż kryptowaluty działają także w oparciu o inne technologie), a używa sieci innej kryptowaluty. I tak na przykład na sieci Ethereum powstało bardzo wiele tokenów, a niektóre tokeny występują jednocześnie na wielu sieciach. Dobry przykładam jest tutaj Tether (USDT), który występuje na kilkunastu sieciach blockchain takich jaki Ethereum, BNB Chain, Tron, Optimism i wielu, wielu innych.
Czym jednak jest kryptowaluta? Nazwa Was tutaj nie myli i mamy tutaj do czynienia z kryptografią, a dokładniej z kryptografią klucza asymetrycznego. Aby zbytnio nie gmatwać tutaj sprawy, możemy powiedzieć, iż do wykonania transakcji w sieci wymagany jest podpis kluczem, a dokładniej kluczem prywatnym. Klucz prywatny tworzymy zakładając portfel i musimy strzec go jak oka w głowie, gdyż każda osoba posiada ten klucz ma dostęp do naszego portfela. Utrata klucza jest jednoznaczna z utratą środków, a jego zgadnięcie lub odzyskanie nie jest możliwe (istnieje 2^256 kluczy prywatnych).
PODSUMOWUJĄC
Jeżeli jesteś tutaj to znaczy, że dopiero zaczynasz swoją przygodę lub niedawno ją rozpocząłeś. Pamiętaj, że długa droga przed Tobą. W świecie kryptowalut bardzo trafnym jest cytat Sokratesa “Wiem, że nic nie wiem”. Każdy z nas, pomimo lat spędzonych na tym rynku, czasami tak się czuje.
Świat kryptowalut jest światem dynamicznym i ciągle się zmieniającym. Kto się nie rozwija ten się cofa, a dodatkowo nikt nie ma tyle czasu, żeby to wszystko ogarnąć. Warto o tym wiedzieć.